Eerst wat fietsfeiten. We zijn aangekomen in de provincie Anhui en zitten even ten NW van Anqing. Ik heb er 4300 km op zitten. Over achttien dagen moet ik in Shanghai zijn. Vanwege de hitte slaan we het been al om 05:00 uur over het zadel. Als de roze vingeren der dageraad boven de heuvels uitsteken, is het na een kwartier dag. Het is dan 28 graden en in de middag komen er tien of meer bij. “Feels like 49” zegt het weerbericht. Voordat het zover is, bieden hotelkamers de verlangde koelte. Het warme weer houdt aan.

Er is een gedicht van Marsman (Seine-et-Marne, 1927), waarin een jonge man in de ochtend aan zijn vriend die al buiten staat vraagt “Is de zon wit of grijs?” De uitleg die ik eens hoorde was, dat het op een dag met een witte zon helder was en met een grijze wat nevelig, met veel water in de lucht. Dat voorspelde in het laatste geval een benauwde, plakkerige zweetdag. Een weerman zal aan deze wijsheid weinig hebben, maar ik moet er dagelijks aan denken. Als al vroeg het zweet in mijn handen staat, hebben we een grijze zon boven het hoofd.

Fietsgenote Frances vertelde dat bij veertig graden er een hitteverlet geldt voor buitenwerkers en dat betekent dat velen zich in de schaduw of onder een fan kunnen uitstrekken, terwijl het loont toch wordt uitbetaald. Daar houden werkgevers niet van en met de lagere overheden zijn ze selectief blind voor de thermometer.

Als we in de ochtendschemering door de stad fietsen, zijn de straatvegers al begonnen. Ze hebben oranje werkkleding en hun bezem is een bundeling twijgen. Ze maken kleine hoopjes vuil aan de stoepranden die ze later in hun vuilniswagentje deponeren. Op de ventwegen doen oudere mensen iets wat op jogging lijkt. Flink doorstappen met forse armbewegingen. Mannen met ontbloot bovenlijf. We rijden kleine bakfietsen voorbij waarop fruit of deegwaren liggen om op een straathoek te verkopen. Bij een straathoek zit wel eens een oude vrouw op een krukje haar wereld te bekijken. Van de brommers die ons tegemoet komen of inhalen hebben de meeste de verlichting niet aan. Het overige verkeer bestaat uit vrachtwagens die rammelen en kletteren over de hobbels in het wegdek. Bij kruisingen negeren we de verkeerslichten, zoals de meeste Chinezen dat doen. Een schetterende claxon komt van de vele kleine autobussen die altijd haast hebben. Hier en daar trekt een winkelier met veel geraas het rolluik van zijn zaak op en kijkt de straat in. De Chinese dag is begonnen.

In Wuhan heb je een prachtig uitzicht over de Yangtse vanaf de Gele Kraanvogeltoren.

Je bent dan in Wuchang en kijkt uit op de twee andere steden die met elkaar sinds 1927 Wuhan zijn gaan heten. Dat “han” kennen we allemaal van de benaming “hanchinezen”, maar het is hier de naam van een rivier die aan de overkant in de Yangtse stroomt. Hankou (foto) betekent monding van de Han. De andere stad is Hanyang.

We zijn ook eerste brug (1957) opgereden waar Ruben Terlou enkele maanden geleden over berichtte. Een plek voor de laatste wanhoopsdaad.

 

Nog steeds zijn er oudere mannen die met een clubje de Yangtse overzwemmen, zoals Moa dat ook eens deed. Het kaartje dat je koopt om met de lift naar de straat onder de brug te komen, herinnert daar aan.

Wuhan telt 10 miljoen inwoners en er komen er nog velen bij. Als je denkt de stad uit te zijn, komen er steeds clusters van nieuwe woontorens in zicht die bij de stad horen. Ons ministerie van onderwijs zat vroeger aan de Nieuwe Uitleg 1. Grappige naam voor zo’n ministerie. Buiten Wuhan fiets je van de ene nieuwe uitleg naar de andere. Brede asfalt boulevards met beplanting, verkeersborden, en -lichten. Er schoot af en toe een hoge snelheidstrein voorbij  over een spoor op hoge poten, terwijl er gewerkt wordt aan een metro. Wij waren het enige verkeer daar. Vervreemding, absurdia in urbania. We zouden stranden: waar de weg onder een snelweg duikt, stond water. We moesten terug voor een omweg van 40 km. Aardige Chinezen die werkten bij een brug boden ons een lift aan en later zelfs een lunch. Amecitia in China.

Flauwe woordgrap: de meeste Chinezen zitten achter de tralies. De ramen zijn ervan voorzien, vaak met een kooiconstructie waarin de was kan hangen. Ja, zegt Frances, dat is tegen diefstal. En kinderen kunnen niet uit het raam vallen. Voor dat laatste lijken me eenvoudiger voorzieningen denkbaar. Ook ramen van hotelkamers hebben tralies. Als er brand uitbreekt en de vlammen slaan door gangen en trappenhuizen, zit je wel als een rat in de val. Bovendien roken Chinezen vaak. Daar had ze nog niet zo bij stil gestaan.

Een vreemde op de fiets. Hoe vind je zoiets? Een ouder echtpaar passeert me op een scooter. Man kijkt om. Zegt iets tegen zijn vrouw. Zij kijkt om. Scooter stopt aan de kant. Ik kom voorbij. In mijn spiegeltje zie ik dat de scooter even blijft staan en weer optrekt. Ik hoor hem aankomen en blijft gewoon voor me uitkijken. Het stel passeert me heel langzaam. Kijken, kijken… Curiosa in China.

Qianshan, Anhui, China, 29 juli 2016

Ach lieve lezeressen en lezers, ik hem hem gezien die machtige stroom door het Chinese land, de Yangtse. Ik kan nu gerust gaan naar het einde. Van mijn tocht. Op 21 juli om 07.45 spurtte ik een dijk op en daar was-ie dan. De Chang Jiang zoals de Chinezen hem noemen, wat gewoon “lange rivier” betekent, maar die voor ons zo’n bijzondere klank heeft. De Yangtse hebben we 55 km over de dijk gevolgd. Hij is zeer breed. De Waal kan er een paar keer in. Opvallend is hoeveel zeeschepen er varen, zo ver landinwaarts. We hadden een prachtige zomerdag met de wind in de rug en zo zeilden we door de “geweldige ruimte” van het “oneindige laagland” (Marsman). De kennismaking kon niet beter zijn.

Telkens fietsten we na enkele kilometers langs een blauwe tent. De hoge waterstand maakte dijkbewaking nodig, maar het mooie zomerweer liet wat anders zien dan bewaking. In de tent zaten de bewakers te kaarten, thee te drinken of lagen gewoon op bamboe banken te slapen. We bezorgden een groep van vijf even wat afleiding toen we bij ze stopten. We kregen limonade en een stuk meloen.

We waren die ochtend vertrokken uit Yueyang dat aan de oostkant van een groot merengebied ligt, dat de naam heeft gegeven aan twee provincies. “Hu” staat voor “meer” en “nan” voor “zuid”. Dus Hunan. Aan de noordkant van de meren ligt Hubei, “bei” betekent “noord”, net als in Beijing. Dat meer heet Dongting en wordt gevoed door vijf rivieren, waarvan de Yangtse de belangrijkste is. In de zomermaanden bereikt het meer zijn grootste omvang. Het hele gebied tussen Changsha en Yueyang is rijk aan wateren en volgens de traditie zweeft nog steeds de geest van een dichter erboven. Die van Qu Yuan aan wie een drakenbootfestival is gewijd. Hij had zich verdronken in de Miluo met een zware steen uit protest tegen onrecht. Dat deed hij in 278 vóór Chr. Nog een bijzonderheid is, dat volgens archeologen de oorsprong van de rijstcultuur zou liggen aan de westzijde van het merengebied.

Het fietsen op de Yangtsedijk deed me meer plezier dan het bezoeken van huizen van bekende Chinezen. Mao ze Dong, Liu Shao Qi, Peng De huai en Yang Kaihui. De laatste was de tweede vrouw van Mao bij wie hij drie  kinderen had. Die hebben niet veel aan hun vader gehad, die meer bezig was met revolutie maken en andere vrouwen. Het huwelijk duurde zeven jaar.

De nummers twee en drie waren naaste medewerkers van Mao, maar werden op een pijnlijk en vernederend zijspoor gezet toen ze kritiek hadden op de hongersnood die het land tijdens “de grote sprong voorwaarts” teisterde met vele hongerdoden. Aan beiden bewijst het land postume eer en dat is de verdienste van Deng Xiao Ping. Volgens mij viel Mao niet op door een groot empathisch vermogen. Voor hem waren mensen vrienden voor zo ver hij ze kon gebruiken voor zijn machtspositie. Zelfs Zhou en Lai moest eraan geloven, toen Mao hem de medische behandeling onthield die hem een lijdensweg bezorgde in zijn laatste levensjaren. Misschien was Mao een autistisch konijn. Serieuzer is de vraag of hij psychopatische trekken had.

Mijn reisgenote Claire was al drie keer bij het huis van Moa geweest. Ze had als rode gardiste drie jaar lang de culturele revolutie gediend. De rode gardisten die van Mao een blanco volmacht hadden om alles maar te doen wat in hun ogen “revolutionair” was, hebben bij ons een slechte naam. Had Claire zich ook bezig had gehouden met kloosterboeken verbranden en foute mensen publiekelijk vernederen? Omdat ze vanwege rug- en knieklachten naar huis zou gaan, wilde ik de stemming niet verpesten met lastige vragen zo kort voor vertrek. Dus beperkte ik me maar tot de algemene vraag wat ze gedaan had, waarbij ook de taalbarriere niet bevorderlijk was voor de uitwisseling van informatie. Wat ze volgens dochter Frances had gedaan, was aanplakbiljetten met politieke leuzen verspreiden. Hm.

Het geboortehuis van Mao is een waar pelgrimsoord. Het bestaat uit twee werelden. Een toeristisch deel en een gewijd deel. Het eerste is de brede weg van een kleine vijf kilometer van het centrum van Shaoshan. Zeer veel horeca aan beide zijden van de weg. Parkeerplaatsen en busdiensten. Een Mao-museum en een documentatiecentrum. Als de toeristen uitstappen moeten ze een tunneltje door voor het tweede deel. Daar heerst een door de overheid beheerste gewijde landelijkheid die je ook in sprookjes kunt verwachten als je de massa’s mensen even wegdenkt. Om het Mao-huis te bezoeken moet je een kaartje kopen. Dan loop je een heel eind terug en schuifel je in lange lussen naar de man die de toegang tot het huis doseert. Is het dan eindelijk zo ver, dan is het dringen geblazen. De wachttijd is langer dan die van het huisbezoek.

De woning met verschillende kamers is groter dan een lemen hutje dat je soms nog langs de weg in Hunan ziet staan. Er is nog een tweede huis verderop dat streng wordt bewaakt. Wat daarvan de reden is weet ik niet. Wel herinner ik me van lang geleden een column van Nico Scheepmaker voor de GPD-bladen dat er twee Mao-huizen zouden zijn. Het echte en een replica en dat het publiek in het ongewisse zou blijven welke het echte zou zijn. De verdubbeling moest de enorme stroom belangstellenden sneller kunnen verwerken. Mijn indrukken bevestigen het niet.

Bij de vijf bezoeken die ik aan historische huizen heb gebracht, viel een detail op. Ze hebben kleine binnenplaatsen met een “impluvium” , een vijverachtige regenbak die de klassieke Romeinse villa’s ook hadden. Het wijst ook op een zekere welvaart, want voor een daglonershuisje hoef je dit niet te verwachten. Omdat de boorden van de regenbak overdekt zijn, kun je ook bij regen een luchtje gaan scheppen in je eigen huis. Ze geven vooral als ze wat groter zijn een prachtig ruimtelijk effect.

Nu ik het over regenwater heb. Onlangs liet RTL een filmpje zien waarin een aardverschuiving in Hunan een rijtje huizen wegvaagde. De oorzaak was oa. de lange en aanhoudende regenval. Daar hebben wij op bescheiden schaal ook kennis mee gemaakt. Op de weg van San Jiang naar het Dong-dorp telde ik over een afstand van 15 km 17 aardverschuivingen, de kleintjes niet meegeteld.

Rode aarde en rotsblokken die de weg telkens deels blokkeerden. Na forse regen heeft de Chinese waterstaat het maar druk. Toch rijst de vraag of bij de vele afgravingen er voldoende aandacht is voor de stabiliteit van de hellingen die overblijven. Laten de overheden bij de verstrekking van vergunningen ook al een ander soort modder schuiven?

 

 

“Het moet op de dag van de meloenenoogst geweest zijn dat hij Xiao Lan voor het laatst gezien had. Ze leek van de aardbodem verdwenen. Haar ouders, de buren, haar vriendinnen, haar klasgenoten, niemand die wist waar ze was. Iemand sprak het voor hem pijnlijke vermoeden uit dat ze misschien met een meloenenchauffeur naar een aangrenzende provincie was gegaan of nog verder weg.” Zo had een verhaal kunnen beginnen, want de dag van de meloenenoogst markeert de tijd van de Chinese landman.

Uit de velden kwamen overal kleine vrachtwagens met een hakketak tweetaktmotor de hoofdweg op om hun lading op het verzamelpunt te laten registreren en over te daden op een truck naar Guangdong, Guangxi of Yunnan. Dat overladen gebeurt meloen voor meloen en er staat een rijtje mannen en vrouwen om de bolle vruchten door te geven. Rietmatten, stro en ander materiaal moeten de kwetsbare meloenen  tegen deuken en butsen beschermen.

Mijn fietsvriendinnen zijn gek op meloenen. Die worden op veel plaatsen aan de weg verkocht en bijna dagelijks zetten we wel ergens onze tanden in het roze vruchtvlees en spugen we de pitjes op het wegdek. De dikke schil die overblijft gebruiken de dames na wat snijwerk weer om hun huid te verzorgen. Ze wrijven de binnenkant van de dikke schil over hun gezicht. Ook armen en benen komen aan de beurt.

Mijn reisgenotes reizen low budget. Als we in een stad aankomen waar we zullen overnachten, kan het wel een  half tot een heel uur duren voor de keuze is gemaakt. De prijzen variëren van 60 tot 80 yuan (8 tot 10 euro). Meestal betaal je er nog een bedrag bovenop als een waarborgsom (yajin), die je de volgende morgen terug krijgt. Omdat we telkens op een vroeg uur vertrekken, lijkt dat een probleem, maar dat is het niet. Er ligt meestal wel iemand in de receptie te slapen en als dat niet zo is dan schreeuwen de dames net zo lang tot iemand met een slaperig hoofd verschijnt, de yajin retourneert en de deuren van het slot doet. De keerzijde van de lage prijs is het gebrekkige sanitair. Een badkamertje waarin je nauwelijks je kont kunt keren, met een hurktoilet waarin je je eindproducten met een emmer moet wegspoelen, terwijl wastafel en douche ook in dat zelfde gat afgevoerd worden. De wasbak die leegloopt spoelt dus ook je voeten. ’s Nachts is het zaak om de badkamerdeur, vaak slecht sluitend, gesloten te houden voor behoud van frisse lucht.

Nu u toch geuren in uw hoofd heeft, twee zijn vaak dominant in China voor wie op de fiets reist. Die van afval en mest en dan in alle mogelijke varianten. Er is wel een vuilnisdienst, maar er wordt veel langs de weg gedumpt. Open en gebrekkige riolen, zorgen voor de andere luchtjes. Ik vermoed dat Chinezen goed tegen stank kunnen.

In de eerste plaats die we in Hunan aandeden was een bijeenkomst voor een overledene net beëindigd en de stoet zette zich onder hels vuurwerklawaai in beweging. In het midden een vrachtwagen met de kist waar acht mannen omheen zaten en elkaar sigaretten uitdeelden. Voor de vrachtwagen schuifelden de familieleden achterwaarts. Bijna allen vrouwen. Ze droegen witte doeken en die welke het meest door verdriet overmand waren lieten zich telkens op de knieën vallen om door anderen weer overeind geholpen te worden. Achter de vrachtwagen een ander tafereel. Getetter, slagwerk en rood geklede vrouwen die op stokken een draak lieten kronkelen met een lach op hun gezicht. De curve van verdriet liep steil op van achteren naar voren.

Ik schrijf u vanuit Hengshan, zo’n 100 km ten zuiden van Changsha, de hoofdstad van Hunan. Er zijn hier vele winkels die vuurwerk te koop hebben en als je een hotel hebt dan doe je vuurwerk er als nevenverdienste bij. De gelijknamige berg Heng Shan is een van de vijf heilige bergen van China, voor de boedist en de taoïst. Het hooste punt van berg Heng is bijna 1300 meter en er zijn 72 lagere toppen. Bij de vele tempels kunnen vuurwerk en wierook aangestoken worden en onder veel gebuig en geprevel ontvangen de voorouders de eer die ze verdienen. Vele bezoekers hebben ook passende kleding. Zwart met een rood schort. In de tempel aan de top heb je de snelle en de toegewijde wijze van  eer betonen. Bij de eerste gooi je al het vuurwerk dat je van beneden hebt meegenomen op een groot vuur, je buigt en knipt wat en de klus is geklaard. Voor de tweede methode moet je weer een trap op. Het is op de binnenplaats en in de tempel zelf voor het boedhabeeld vreselijk dringen om een plekje te bemachtigen om te kunnen knielen. Om die knielende schare heen lopen dan weer de toeristen als paparazzi’s met hun camera’s. Er komen ook hele groepen aan als in een processie met zang en rituelen, maar die bovengekomen oplossen in de menigte aanbidders.

Sinds 10 juli zijn we weer met zijn vijven, want een moeder en haar zoon uit Liuzhou hebben zich bij ons aangesloten. Ik heb vanaf Bangkok nu 3400 km afgelegd. We hopen dat na ons bezoek aan de heilige Heng zonder buigen, bidden en rook onze reis ook voorspoedig zal zijn.

Op vrijdag 8 juli in Guilin afscheid genomen van twee fietsvriendinnen. Ze gaan met de trein naar huis na drie weken fietsen met ons in Guangxi (800 km). Ze wonen in Jinzhou, Liaoning in het noordoosten van China.

Mooie woorden (afscheidsbrief), tranen en uitzwaaien. Melodrama: ik zal ze waarschijnlijk niet meer zien. Voor Claire vind ik het vertrek jammer. Ze heeft nu geen gespreksmaatjes. Ze kan alleen maar praten met haar dochter Frances. Maar de komst van een volgende fietsster is aangekondigd. Ik ben een man met wisselende contacten.

Aan onze tocht zijn inmiddels heel wat kilometers toegevoegd die niet in het reisplan waren opgenomen. Het Dongdorp ligt ten noordwesten van Guilin. Van deze plaats kennen de Chinezen de zegswijze: Het landschap van Guilin is  het eerste onder de hemel. Of dat zo is, is een kwestie van smaak, maar een soort schoonheidsgarantie hebben ze hier wel binnen weten te halen. In 1998 bezochten Bill en Hillary Guilin en ze loofden de schoonheid van de streek. Het gaat niet om de stad Guilin, maar om het gebied zo’n 70 km ten zuiden ervan, dat ligt in de prefectuur van de stad. De naam betekent het geurige bos. In de officiële naam van Claire zit ook het woordje gui. De bijzondere streek heeft een opvallend karst-gebergte en vooral Yang Shuo weet de belangstelling van Chinese toeristen uit te buiten. Er is van alles mogelijk: wandelen, fietsen, wildwatervaren, boottochten maken, grotten bezoeken, bergen beklimmen. De sportieve toerist komt hier aan zijn trekken.

Ietsje verderop ligt het dorp Ping Xing waar het wat rustiger toegaat en waarvan de omgeving mij sympathieker is. Eén plekje aan de Li-rivier wil niemand missen: de rivier met de bergen op de achtergrond die staan afgebeeld op het briefje van 20 yuan. Daar kan Mao aan de andere kant niet tegen op.Wat de Chinezen graag doen is zichzelf en elkaar fotograferen bij een toeristische bijzonderheid. Daar leent zich de bankbiljetplek uitstekend voor. Er is ook een stenen teken dat die plek markeert. Mijn vriendinnen fotografeerden elkaar in wisselende combinaties en ik als laowai mocht niet ontbreken. Anderen die daar uit- en afstapten deden natuurlijk het zelfde en ach wat leuk die laowai willen we er ook bij hebben. Ik fiets dan gauw even en stukje verder, want ik ben geen voorwerp dat je even uit de rekwisietenkast trekt. Misschien denkt u, ach joh, doe niet zo lullig. Eventjes op de foto, wat maakt dat nou uit. Ja, maar die eventjes worden al gauw tientallen en op vorige tochten heb ik mijn lesje geleerd. Als er net een touringcarbus is gestopt en velen even hun arm op je schouders willen leggen, krijg ik het claustrofobisch benauwd.

In het Dongdorp Cheng Yang huurden mijn vriendinnen klederdracht outfits en gingen elkaar uitvoerig voor een drum tower in hun i-phone zetten in gevarieerde houdingen: op één been, armen gespreid, handen op elkaars schouder als voor een polonaise enz. En een lol! Ik heb niet de indruk dat ze zich afvragen, waarom ik niet in hun plezier deel. Ik glimlach diplomatiek. Wie kinderlijk plezier bij volwassenen zoekt: ga naar China.

Nog een Chinese trek: ze eten snel. De schotels komen ter tafel op de draaischijf en de stokjes gaan hoog frequent heen en weer. Vooral Frances haalt nationale records. Ik verontschuldig me soms voor mijn trage eten. Er vallen wel eens stukjes groente of vlees van mijn stokjes. Als dat vaak gebeurt, schuift een der dames een en ander in mijn rijstkom. Ongerechtigheden spugen de Chinezen op de tafel of op de grond en met al dat gesmak en geboer, vind ik ze wel wat vies. Maar, positieve wending: de manier waarop ze met elkaar omgaan is voor mij als buitenstaander prettig. Het gaat allemaal zonder plichtplegingen. Het is heel gewoon, als ze in de keuken van een restaurant rondkijken en deksels optillen. Chinezen spreken luid. Conversatie met iemand aan de andere kant van de straat is heel gewoon. Ik kan helaas niet verstaan of de luide stemmen in relatie staan met de inhoud. Kinderen worden soms luidkeels publiekelijk terecht gewezen. Een meisje stond aan de waterkant en wilde met haar voetjes in de rivier staan. Pa haalde bars uit en ze ging verstijfd naast haar moeder staan. Mamma zweeg… Is opvoeding ook niet een exportartikel?

Gisteren fietsten we langs een kanaal. Meer een kanaaltje, dat wel tien keer in het Amsterdam-Rijnkanaal kan. Een deel ervan is heel idyllisch en ligt in een park waarvoor je toegangsgeld moet betalen. Met een zachte stroming gaat het onder oud geboomte door dat weldadige schaduwen geeft. Het kanaal heeft meer reputatie dan dat water waar Anton Mussert zich nog heeft bezig gehouden. Dit kanaal werd gegraven in 215 vóór Christus onder het regime van keizer Qin (waar ons woord China vandaan komt). Er is een mooie brug uit de Ming-tijd (voor 1644) in originele staat.

Een ander deel  van het kanaal gaat buiten het park door Xing An en daar is het heel gezellig. In de schaduw van de overkapte bruggen zitten vele bewoners en toeristen.

Allerlei cultuur-historisch nieuws staan op stenen tafelen gebeiteld. Misschien verbeeld ik het me, maar er wonen veel oude mensen. En wat doen die? Kaarten en Chinees schaken. De bewering dat je overal in China het geklik van mahjong-stenen hoort, gaat hier niet op. “An” betekent rust, orde,  harmonie. Die was er wel in Xing An.

Quan Zhou, Guangxi, China 8 juli 2016

 

We zijn op 24 juni de tropen uitgereden. Maakt dat wat uit? Nee, in Liuzhou waren de dagen op het hoogtepunt 35 graden en dat blijft de komende week zo. Volgens de statistieken moeten de heetste dagen nog komen in juli.  Maar op de een of andere manier is het idee dat we met onze fietsjes dagelijks een stukje opkruipen in de gematigde gebieden van het noordelijk halfrond wel prettig. Ik zag de passage bij toeval op mijn kaart, waarop de kreeftskeerkring staat uitgestippeld.

Elke dag maakt ons troepje tegen het middaguur halt bij een eetgelegenheid die mijn Chinese vriendinnen altijd eerder zien dan ik. Die wordt meestal bestierd door  vrouwen van zo rond de vijftig. Zij zijn de kapitein op hun schip. Hun keuken is schoon en op orde. Alle potten en pannen hebben hun plaats, de rijst staat klaar in de stoompan en de eetstokjes steken hygiënisch verpakt in bakjes op de tafels. We wijzen de ingrediënten aan die we wensen en de gasvlam ruist al gauw gezellig onder de wok. Ze horen tot het type vrouwen, die alles in de gaten hebben, verschillende maaltijden tegelijk maken, goed kunnen luisteren, aan een half woord genoeg hebben en ondanks de drukte op een leuke en onderhoudende manier met hun gasten omgaan. Vervelende kerels hoeven niet bij ze aan te komen.  Het zijn ook vrouwen bij wie buitenlanders weinig moeite hebben om duidelijk te maken wat ze wensen. Voor deze vrouwen heb ik bewondering. Een foto van zo’n vrouw met haar dochter.

We zijn in Liuzhou een dag blijven hangen en hebben een  bezoek gebracht aan een park waar veel Chinezen zich vertreden. Daar maakte ik voor het eerst kennis met een Wind en Regen-brug. Een overdekte brug die typisch schijnt te zijn voor de Dong-cultuur. Deze “covered bridges” kennen wij vooral uit de VS, al was het maar door de film The bridges of Madison County met Meryl Streep en Clint Eastwood.

De stad telt “maar” anderhalf miljoen inwoners en is voor Chinese begrippen klein. Het belangrijkste minderheidsvolk van de provincie Guangxi zijn de Zhuangs. Als we in dorpjes pauzeren vraag ik geregeld aan mijn reisgenotes of ze de dorpelingen kunnen verstaan. Nee. Het belangrijkste criterium om de ene taal te onderscheiden van de andere is de onverstaanbaarheid. De Chinese overheid spreekt van dialecten en niet van verschillende talen. Dat is natuurlijk politiek gehannes. Er moet enige eenheid zijn in de verscheidenheid. Het Mandarijn uit het noorden rukt steeds verder op. Minderheidsvolken zijn leuk voor toerisme en folklore, maar daar moet het wel bij blijven. Toch worden de films die ik zie in het Chinees ondertiteld. De meeste films komen uit het zuiden en de taal  daar is Kantonees. Met al die karakters onder in beeld zijn de films geschikt voor heel China.

De hitte zorgt er niet alleen voor dat er zo nu en dan  een grote kakkerlak door mijn hotelkamer rent, maar ook dat we steeds vroeger vertrekken. Ik heb nu al enkele keren op de fiets de zon zien opkomen. Ook de zon zal wel vrouwelijk zijn… Die zon laat het nu twee dagen afweten, want het regent en daarmee is de temperatuur ook wat gezakt. Elk voordeel heb z’n nadeel. Gisteren aangekomen in Cheng Yang, een Dong-dorp even ten NW van Guilin. De Dongs zijn met de Zhuangs en de Miao’s een drie van de 56 minderheidsvolken die door de Chinese overheid zijn erkend. Om in dit dorp te komen moet jij bij een poort toegangsgeld betalen. Je gaat dus een volkenkundig reservaat in. Wat ze met dat geld doen, weet ik niet. Ook niet wie “ze” is, want veel blijft voor een buitenstaander onduidelijk. Eén ding is zeker: het zijn de Han-Chinezen die lakens uitdelen.

De verstandhouding tussen de dames en mij is nog steeds goed. We leren elkaar wat beter kennen en we weten langzamerhand wel wat we aan elkaar hebben. Omdat ik me vanwege haar kennis van het Engels het meest versta met Frances weet ik van haar het meest. Bovendien is ze, neutraal gezegd, nogal mededeelzaam. Ik noem haar voor de grap onze “tourleader”. Dat ontkent ze, maar feitelijk is het wel zo en ik laat het me met plezier aanleunen. Lekker makkelijk, za’k ma segge. Haar moeder, die ik van mijn vorige fietstocht ken, woont in Fushun, een stad in de bergen van Noordoost-China. De laatste keizer van China, die nog als jongetje door de Japanners op de troon was gezet, heeft in Fushun in een gevangenis gezeten nadat Mao de macht had overgenomen. Dochter Frances woont met haar man in Suzhou, niet ver van Shanghai. Ze wilde onder de vleugels van moeders uit. Ik wilde wel even weten of moeder enige druk op dochter had uitgeoefend om mee te gaan, want tja haar Engels was wel nodig. Nee, dat niet, maar haar  huwelijksleven in Suzhou heeft zijn beste tijd gehad en “er even helemaal uit” lokte haar wel. En dus deelt ze dagelijks de hotelkamer met haar moeder.

Toen we  eens even pauzeerden en stonden te wachten op de anderen, liet ze zich ontvallen  “Ik eet nu maar wat, anders begint mijn moeder weer te zeuren dat ik te dik word”. Nu heeft dochterlief wel enige neiging tot volume en een zekere onvrede met haar leven zal dat wel aanjagen, maar ik beperkte me slechts tot de kalenderwijsheid dat moeders nu eenmaal moeders blijven. Van de twee andere vrouwen weet ik minder. Anna Da Mei ken ik ook van laatste tocht. Ze is gepensioneerd lerares, heeft twee kinderen uit haar huwelijk en woont met haar man in Jinzhou, ook in het noorden in de provincie Liaoning. Ze is klein en kan opvallend goed eten. Ze trekt op met Monica, die gepensioneerd kinderarts is en wat Engelse woorden kent. Via Frances probeer ik wat meer over haar te weten te komen, maar ook zij kent haar pas sinds enkele weken. Monica wil wel erg graag met mij op de foto. Hm.

Cheng Yang, Guangxi, China 2 juli 2016