Soms voel ik me de Heilige Franciscus, beschermer van vogels en ander dierlijk grut. Als die fietste, belde hij aanhoudend. Waarom doe je dat toch Sint Frans? En de insektjes dan! Beschroomd slaan de gelovigen hun ogen neer. Er zitten vaak grote sprinkhanen op het asfalt hier in West-Texas. Ik ontwijk ze zo veel mogelijk met slalombewegingen en zeg: Jongens, ga naar je gras. Maar ze lijken doof. Hun laatste klank zal ‘krak’ zijn.

Het verkeer is ook een cateringservice. Het bezorgt herten, konijnen en schubdieren als fast food aan de zwarte gieren. Bij mijn nadering vliegen ze op. Ze draaien een rondje en strijken als ik ver genoeg ben weer neer om verder te trekken aan hun maal. Biologie van de weg.

Er zijn plaatsen aan highway 90 die koketteren met het Wilde Westen. Alpine noemt zich Home of the last frontier en verderop zegt een bord in de vlakte Marfa is what the West was.

 

Waterplaats

Arme Marfa. De locomotieven die er moesten stoppen om water in te nemen komen er niet meer en de moderne containertreinen denderen het dorp alleen maar voorbij. Toen de hoofdingenieur van de Southern Pacific Railroad in 1881 een naam nodig had voor de nieuwe waterplaats, stond hij ‘voor al de moeilijkheden der schepping,want uit niets moest (hij) iets te voorschijn toveren’ zoals Laarmans met zijn kaashandel (Elsschot). Hij kwam er niet uit. Vrouw, weet jij niks? Zij las De Gebroeders Karamazov van Dostojevski, waarin een dienstbode Marfa voorkomt. Zo werd Marfa Marfa. Een maand later stierf de Russische schrijver en dat nieuws heeft misschien Texas per spoor bereikt.

De wegen hier voeren me langs langs bergen en door vlakten die me telkens doen denken aan de film Thelma and Louise die in de woorden van Louise (Susan Sarandon), eindigt bij de god damned Grand Canyon. Een vlakte heet hier basin en kan wel 60 tot 80 km lang zijn. Het uitzicht is door de droge lucht adembenemend. Met vederwolken aan de blauwe hemel en een windje in de rug zeil je door de ruimte. Een therapie voor claustrofobisten. Maar er kwam benauwenis uit onverwachte hoek.

 

 

State trooper

Al voor zonsopgang had ik Marfa verlaten. Ik was alleen op de weg. Op de stenen tafel van een picknickplaats aan de weg ligt een collega-fietser te slapen. Zijn bagage verpreid om hem heen. Ik passeer hem ongezien. Wie me wel ziet is een state trooper. Hij rijdt me voorbij, zet zijn wagen op de hobbelige vluchtstrook en stapt uit. Hij is omgord met justitiële werktuigen, wapen, handboeien, enz. Bij mijn nadering wijst hij pissig naar de grond voor hem. Hector, lig! Mijn ochtendcollege begint met stemverheffig. YOU SEE THE WHITE LINE! Ja, ik sta er zelfs op. Daar mag ik op fietsen of rechts daarvan. WHEN A CAR COMES UP YOU MOVE TO THE RIGHT. YOU UNDERSTAND!!! Rustig blijven maan ik mezelf en vooral beleefd.

Ja, meneer. Dank u voor uw bezorgdheid. Waar ik naar toe ga? Los Angeles… Het is even stil. Die witte streep wordt wel erg lang. Dan herhaalt hij zijn college met meer en rustiger woorden. Het is tenslotte voor my own safety.

 

 

 

El Paso

Als ik in El Paso aankom, staat mijn kilometerteller op 1582. Ik ben op de helft van mijn tocht en fiets nog steeds in de zelfde staat. Als Fransen zich minachtend over de VS uitlaten (geen geschiedenis, geen cultuur), dan kun je altijd nog even zeggen dat Texas groter is dan Frankrijk.

Mijn eerste dag daar is voor lopende zaken: was, post, boodschappen, fiets schoonmaken en alles even nalopen. ’s Middags naar de bibliotheek waar vertalingen staan van dertien Nederlandse auteurs. Bernlef en Biesheuvel. Mulisch en Minco en anderen. Reve ontbrak. Bij de afdeling Taalkunde vond ik iets leuks. ‘Mijn auto heeft nieuwe voeten, maar de lever is leeg en de heup heeft een deuk’. Apache indianen die geen Engels spraken, maar wel begin jaren ’30 in auto’s reden, gaven onderdelen ervan namen van ledematen en organen. De auto heeft nieuwe banden, een lege accu en een deuk achter. *)

El Paso betekent ‘de pas’, de plaats om de Rio Grande over te steken. De romantiek van de rivier is verdwenen. Lopend over de brug zie ik door gaas een miezerig stroompje in een betonnen goot. In de stad aan de overkant, Ciudad Juarez, speelt het leven zich vooral op straat af. Marktkooplui, schoenpoetsers, muzikanten, hoeren, venters, bedelaars. Je loopt door de stank van afgejakkerde bussen en riolen. Meisjes en vrouwen gaan zondags gekleed en mannen tonen lachend hun gouden tanden. Ergens ligt een man over de breedte van het trottoir en ik stap over hem heen. Een nieuwe ervaring.

 

 

Andere waarheid

Van het centrum met de plaza en de tweetorige kathedraal fiets ik door wat buitenwijken en kom ook bij een begraafplaats. Het is de eerste keer dat ik op Latijns-Amerikaanse bodem ben en die wil ik wel eens bekijken. Het portiersgebouw is gevuld met vrouwen en kinderen en zij zullen er wel voor gezorgd hebben dat de beheerder even later met zijn pickuptruck achter me aan komt. Ik wandelde rustig met mijn fiets langs verroeste hekjes en wit gekalkte grafstenen. Hij is Amerikaan van Mexicaanse afkomst en woont in El Paso. Ik verklaar mijn toeristische belangstelling en we praten wat. Waarom Amerikaan geworden? For my pride, zegt hij enigszins cryptisch.

Over de graven heen zie je tegen de helling van een grauwe heuvel de woorden ‘La biblia es la verdad leela’, maar Ciudad Juarez kent buiten de bijbel nog een andere, gruwelijke waarheid. Om de stad staan grote buitenlandse assemblagefabrieken (maquiladores), die vele arme vrouwen en meisjes uit de provincies aantrekken op zoek naar werk. Honderden van hen eindigen niet op deze begraafplaatst maar worden na verkrachting, verminking en wurging in de woestijn gedumpt. Velen blijven vermist. De politie met een hoog macho-gehalte doet er weinig aan. Ze hebben andere prioriteiten: gangs, cocaïne, prostitutie, alcoholisme. Iemand die dat uit ervaring weet is de moeder van Hester van Nierop. Haar dochter (28) werd in 1998 gewurgd onder een hotelbed gevonden. Hoewel de vermoedelijke dader bekend is, blijkt het onderzoek te verzanden in laksheid.**)

 

El Paso, Texas, 8 augustus 1999

 

*) Zie Keith H.Basso: Western Apache Language and Culture, University of Arizona Press 1990

**) Zie Marjon van Royen, NRC-Handelsblad, 26 juni 1999

 

Nog geen commentaren »

Nog geen commentaren.

RSS feed voor commentaren op dit bericht. TrackBack URL

Geef commentaar

Je moet aangelogd zijn om commentaar te plaatsen.