Voor de juiste uitspraak van een vreemde taal gaat er niets boven een ‘native speaker’. Die was Er Mei voor mij in de afgelopen weken. Ze had een scherp gehoor en liet me soms wel vier keer een woord herhalen tot ik de juiste klank te pakken had. Dankzij haar hoor ik de vier Chinese tonen beter en kan ik ze ook met meer onderscheid zelf zeggen. Ze vond dat ik de eerste toon te laag sprak en de vierde te lang. Behalve toonhoogte zijn er dus ook verschillen in klankverloop. De vierde toon is bijna bij het afbijtende af. Bovendien is de toon sterk in die zin, dat het de andere klanken wat verbleken zodat er ook sprake is van een woordaccent. Bij de kennismaking met verschillende cursussen in Nederland heb ik daar niets over gehoord. Er Mei had ook didactische vaardigheden. Met rustige handgebaren kon ze de toonsverschillen aanschouwelijk maken. Daarbij waren de schijnbaar identieke woorden het interessantst. Zo is er een Jinzhou met een derde en een eerste toon.

Evenzeer was Er Mei kritisch over de beginklanken van woorden die in moeilijkheid niet onderdoen voor die bekende toonsverschillen. Ze liggen vaker tussen de tanden dan er achter. Wij Nederlanders spreken meer naar achteren in de mond met een slappere articulatie, wat je hoort als we Frans of Duits gaan spreken.

Er Mei en ik genoten van het landschapsschoon waar we doorheen trokken. Ik zei dan “hao kan”  (mooi) en maakte een soort dirigentengebaar naar de verten, waarop zij reageerde met “piaoliang” (prachtig). Het tweede woord mag je wel gebruken als je het over een vrouw hebt, maar is weer niet te gebruiken voor een man. Als ik kleine zinnetjes probeerde, was ze telkens complimenteus en dus motiverend.  Ze veronderstelde soms meer kennis bij mij dan ik had en dan maakte ze lachend een machteloos gebaar dat ik het niet begreep.

Uit mijn ‘Mandarin phrase book’ leerde ik geregeld nieuwe woorden die ik dan de volgende dag liet horen. Daar moest zij bijna altijd om lachen. Als we iets niet goed vonden zeiden we “bu hao”, maar met die bijvoeglijke naamwoorden heb je behoefte aan wat afwisseling. Dus zei ik eens “zoagao” (vreselijk) als ik weer voor de zoveelste keer afval in de berm zag liggen. Bij haar kon ik ook allerlei woorden op een ironische manier gebruiken en ook dat was een bron van plezier. Bij de nieuwe Chinese woorden liet ik de schrijfwijze maar even voor wat die was. Daar moet ik echt even voor gaan zitten. Pas als je zelf een karakter kunt schrijven, heb je hem geheel in hoofd en vingers. Die achterstand is natuurlijk jammer, daar je dagelijks veel tekst aan je voorbij ziet gaan. Soms zie een karakter zo vaak dat die je begint te irriteren omdat je de betekenis niet kent. Dat blijken dan leerzame schrifttekens. De karakters hebben een eigen betekenis, maar gecombineerd levert dat weer een hele andere betekenis. “Shan” (berg) en “shui” (water) betekenen samen ” landschap”. Er is zelfs een biermerk met die naam.

Op mijn beurt vond ik het leuk om haar te helpen bij de uitspraak van Engelse woorden (zie elders). Ik heb de indruk dat  de Engelse uitspraak voor haar moeilijker was dan de Chinese voor mij.

Lingyuan, 23 september 2013